Nowy obraz świata ukształtowany przez kosmologiczną i biologiczną teorię ewolucji domaga się ponownego określenia miejsca człowieka w świecie przyrody. Umysł ludzki, z charakterystyczną dla niego samoświadomością, stoi przed trudnym problemem zrozumienia własnej natury oraz wyjaśnienia swoich związków ze sferą świata fizycznego. Według filozofa i teologa Philipa Claytona właściwa odpowiedź na pytanie o relację umysłu do ciała (mind-body problem) pada na gruncie odradzającego się obecnie emergentyzmu. Czerpiąc argumenty ze współczesnej nauki i filozofii, Clayton broni tezy, że umysł – przyczynowo aktywne własności mentalne – dzięki wyłonieniu się na drodze emergencji jest cenną zdobyczą ewolucji, a jego szczególna cecha, jaką jest racjonalność, rzuca nowe światło na próbę ostatecznego zrozumienia rzeczywistości. Tym zagadnieniom poświęcona jest książka ks. Tomasza Maziarki.